آیا لازم است نام رشته کتابداری و اطلاع رسانی در ایران تغییر کند؟(یک بررسی تطبیقی)

مقدمه: نام هر رشته آموزشی، برچسبی است که ویژگیها و کارکردهای آن را در درون و بیرون رشته باز می‌تاباند. نام، نه تنها بیانگر فعالیتهای رشته، بلکه بازگوکننده هویت آن نیز هست. یکی از معضلات جامعه کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران در سالهای اخیر، نگاه انتقادی دانشجویان، دانش‌آموختگان و اعضای هیئت علمی نسبت به نام این رشته بوده است. مقاله حاضر به منظور رسیدن به اجماع در مورد نام رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی، نامهای این رشته را در سه قاره اروپا، آمریکا و استرالیا بررسی کرده است. روش‌شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش توصیفی - پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری را دانشگاه‌های سه قاره اروپا، آمریکا و استرالیا تشکیل داده‌اندکه در حال حاضر مجری رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی می‌باشند. نمونه‌گیری به صورت سرشماری انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها مراجعه مستقیم به وب‌سایتهای دانشگاه‌های مورد بررسی بوده است. نوع آمار توصیفی است و برای توصیف داده‌ها و رسم نمودارها از نرم‌افزار Excel استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد در 20 دانشگاه مورد بررسی در قارة اروپا، به ترتیب بیشترین فراوانی نام رشته مربوط به نامهای «مدیریت اطلاعات» (7/14%) و «علم اطلاعات» (76/11%) بوده‌است. بیشترین فراوانی نام دانشکده‌های مجری این رشته در قاره اروپا نیز به ترتیب مربوط به «دانشکده علوم اطلاع‌رسانی»، «دانشکدة مطالعات اطلاع‌رسانی»، «دانشکده علوم کامپیوتر و اطلاع‌رسانی» و «دانشکده علوم انسانی» بوده است. در 49 دانشگاه مورد بررسی در قاره آمریکا، بیشترین فراوانی نام رشته را «علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی» (97/58%) و «علوم کتابخانه» (2/28%) به خود اختصاص داده‌اند. رایج‌ترین نام دانشکده‌ها در آمریکا به ترتیب فراوانی عبارت بود از: «دانشکده علوم اطلاعات و کتابداری» (85/42 %)، «دانشکده مطالعات کتابداری و اطلاع‌رسانی» (36/18%)، و «دانشکده اطلاع‌رسانی» (24/12%). در 19دانشگاه مورد بررسی در قارة استرالیا، به ترتیب بیشترین فراوانی نام رشته متعلق به نامهای «مدیریت اطلاعات» (17%)، «مدیریت دانش» (15%) و «مطالعات اطلاع‌رسانی» (12%) بوده است. رایج‌ترین نام دانشکده‌ها نیز به ترتیب فراوانی عبارت بود از: «مطالعات اطلاع‌رسانی» (16%)، «مدیریت اطلاعات» (12%)، و «مدیریت دانش» (10%). نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش حاکی از آن است که درمجموعِ دانشگاه‌های مورد بررسی در سه قاره اروپا، آمریکا و استرالیا، رایج‌ترین نام برای رشتة کتابداری و اطلاع‌رسانی، «علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی» (88/29%) و رایج‌ترین نام برای دانشکده مجری این رشته نیز «دانشکده کتابداری» (25%) می‌باشد. بنابراین، شاید بتوان گفت عنوان «علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی» جامعیت بیشتری دارد؛ از این‌رو، مناسب‌تر است نام این رشته در ایران نیز مانند سایر دانشگاه‌های جهان «علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی» باشد. در صورت وجود دانشکده مستقل برای این رشته در ایران، نام ارجح «دانشکده کتابداری» پیشنهاد می‌گردد.